Er bod Prosiect Nos wedi cael blwyddyn heriol, nid yw hynny wedi rhwystro cynnal amryw o ddigwyddiadau a pharhau gyda’r gwaith i leihau llygredd golau yn ein hardaloedd mwyaf bregus.
Noson o ‘ddiolch’ a serydda i’r gwirfoddolwyr © Dani Robertson
Yn ystod y cyfnod clo, cynhaliwyd raglen lawn o ddigwyddiadau ar-lein, yn amrywio o archeoleg a sêr i effeithiau llygredd golau ar ein bywyd gwyllt. Mynychodd cannoedd o bobl, gyda nifer yn ymuno ar draws y byd! Ymunodd aelodau o’r gynulleidfa o lefydd mor bell â Chanada, Tasmania a Seland Newydd, sy’n cadarnhau ein henw da fel un o’r ardaloedd Awyr Dywyll gorau yn y byd!
Rhan fawr o gadw ein hawyr yn dywyll ac i ddal gafael ar ein statws ‘Gwarchodfa Awyr Dywyll Ryngwladol’ yw monitro’r tywyllwch. Rydym angen cadw cofnod o’r tywyllwch er mwyn sicrhau nad yw’r llygredd golau yn cynyddu ond mewn gwirionedd yn lleihau. Eleni ceisiom am wirfoddolwyr i’n helpu gyda’r gwaith pwysig yma ac roeddem wedi ein llorio a’r ymateb! Diolch i bawb a fynychodd yr hyfforddiant i fod yn wirfoddolwyr Awyr Dywyll cyntaf. Mae’r gwirfoddolwyr yma’n rhan hanfodol o waith y Parc Cenedlaethol i leihau llygredd golau ac ni fyddem yn gallu parhau a’r gwaith pwysig yma hebddynt. Fe fydd y gwirfoddolwyr yn mynd allan i’r tywyllwch i gymryd darlleniadau o lygredd golau ac yn adrodd yn ôl i’n Swyddog Awyr Dywyll. Heb y gwaith hwn a’r wybodaeth yma ni fyddem yn gallu cadw cofnod o lygredd golau ac o bosib yn colli ein dynodiad fel statws ‘Gwarchodfa Awyr Dywyll Ryngwladol’. Rydym yn gobeithio y cânt awyr glir dros y gaeaf wrth geisio eu gorau i gadw’n awyr yn dywyll.
Mae ein Harsyllfa symudol yn bellach yn cynnwys yr holl offer ac yn barod i fynd! Rydym eisoes wedi cael nosweithiau anhygoel o wylio’r sêr, gyda sesiwn ddiolch i’n wardeiniaid gwirfoddol oedd yn llwyddiant mawr ger Llyn Conwy. Mae ein fan yn hawdd i’w adnabod felly cadwch olwg amdano o gwmpas Eryri!
Arsyllfa symudol © Dani Robertson
Mae rhan fawr o waith ôl-osod wedi ei gwblhau. Mae Plas y Brenin yng Nghapel Curig wedi bod yn ffynhonnell adnabyddedig o lygredd golau ers blynyddoedd bellach, gyda hanesion o’r rhai oedd yn ymarfer mordwyo yn y nos yn ‘twyllo’ drwy arwain eu hunain i’r mynyddoedd drwy ddilyn goleuadau’r ganolfan. Fel Canolfan Awyr Agored, mae’n lleoliad proffil uchel gydag ymwelwyr yn dod ar draws y wlad. Roedd Plas y Brenin eisiau lleihau eu hallyriadau carbon ac yn awyddus i leihau eu heffaith ar fioamrywiaeth y Parc. Bu i ni gydweithio gyda chwmni dylunio golau Dark Source i greu cynllun golau a fyddai’n arddangos ein golau awyr dywyll. Newidiwyd y goleuadau i gyd i gydymffurfio a’r awyr dywyll drwy wyro’r goleuadau am i lawr, eu cysgodi’n llawn, a’u bod yn mesur tymheredd o 2700 Kelvin. Nid yw’r ganolfan bellach yn llygru golau gyda goleuadau mwy diogel ar gyfer eu cwsmeriaid sy’n eu galluogi i ddod o hyd i’w ffordd o amgylch y safle yn y nos. Mae ystlumod a rhywogaethau’r nos eraill wedi dychwelyd i ardaloedd o amgylch y ganolfan yn barod gan nad yw’r golau yn cael effaith arnynt, ac mae’r Llwybr Llaethog i’w weld yn glir i unrhyw un sydd yn eistedd ar y gadair uwch law Llynnau Mymbyr. Nid yn unig fod y safle yn fwy diogel i ymwelwyr, mae hefyd yn fwy diogel i ddefnyddwyr y ffordd gan nad ydynt yn cael eu dallu gan oleuadau gwael wrth yrru drwy Gapel Curig. Mae’r newidiadau hyn wedi arbed miloedd y flwyddyn mewn biliau trydan i’r ganolfan a hefyd wedi gwneud arbedion syfrdanol o ddwy dunnell o CO2 y flwyddyn. Mae wedi gwella eu hôl troed carbon yn aruthrol gan leihau effaith y busnes hwn ar y Parc Cenedlaethol.
Gwaith celf Dylunio gan Kerem Asforoglu, Dark Source © Dani Robertson
Yn y flwyddyn newydd, cadwch olwg am wythnos Awyr Dywyll gyntaf yng Nghymru o’r 19eg tan y 27ain o Chwefror. Bydd yr 8 o’r tirweddau gwarchodedig yng Nghymru yn dod yng nghyd i godi ymwybyddiaeth o lygredd golau ac i ddathlu Awyr Dywyll Cymru. Byddwn yn rhyddhau amserlen lawn o’r digwyddiadau, naill ai ar-lein neu wyneb yn wyneb felly cadwch olwg ar ein gwefan ac ein sianeli cyfryngau cymdeithasol am fwy o wybodaeth!